bosaardbeien

Bodembewerking
Elke grondsoort vraagt uiteraard om een specifieke benadering. Bodembewerking is een belangrijke faktor bij het opbouwen en reguleren van processen in de bodem. Wanneer we afhankelijk zijn van een biologische bemesting zijn we afhankelijk van het bodemleven voor vertering van de organische stof. Het bodemleven vraagt zuurstof, voedsel en vocht. Het losmaken van de grond veroorzaakt meestal een groeischeut bij de planten omdat er weer zuurstof aan de wortels en bij het bodemleven komt.
Humus, organische stof in de bodem, speelt daarbij een rol als buffer. Humus kan voedingsstoffen, water en lucht opslaan. Bovendien zorgt humus voor een stabiele structuur van de bodem. Een mengsel van gronddeeltjes en organische stof blijft beter luchtig en vochtig dan puur grond. Dat komt doordat er holtes ontstaan die water en lucht bevatten. Zowel de planten als het bodemleven profiteren daarvan. Een grond rijk aan organisch materiaal kan kiemende zaden van vocht voorzien waardoor het zaaibed niet afhankelijk is van regen voor kieming. Een zaaibed, met name op Lössgrond kan na een zware regenbui gevolgd door een droge periode hard opdrogen waardoor de kiemplanten er niet meer doorheen kunnen dringen. De ondergrond wordt door deze harde laag afgesloten van zuurstoftoevoer. De zuurgraad van de bodem loopt dan op doordat CO2 minder makkelijk kan ontsnappen. Daardoor worden weer ander processen in de bodem beïnvloed. Het is daarom ten alle tijden goed om ervoor te zorgen dat de bovenlaag van de grond los blijft en niet hard opdroogt. Na een regenperiode kijkt de tuinman rijkhalzend uit naar het juiste moment om onkruid te schoffelen.

Bodemverbetering door organische bemesting is pas op langere termijn merkbaar. Maar het is de bedoeling dat deze processen op den duur een deel van de bodembewerking over gaan nemen. We laten als het ware het spitten over aan de wormen en bodem-microorganismen die dat van nature doen. Overmatige bodembewerking leidt tot humus verlies. Organische stof verbrandt (reageert met zuurstof) bij kontact met de lucht.

De juiste bodembewerking luisterd heel nauw op slechte gronden. Wanneer een tuin echt mooie grond heeft ontwikkeld in de loop der jaren door het gebruik van organische mest. Is er een heel mooie diepe cultuurlaag die veel meer verdraagt. Wanneer je spit, spit je even goede grond naar boven. Wanneer je hier oppervlakkig freesd kan dat geen kwaad.

Spitten

Spitten voor de winter is op zware grond noodzakelijk. De vorst vriest de kluiten kapot. Er ontstaat een luchtige structuur die tot ver in het seizoen effect heeft. Toch is dit niet zo duurzaam als structuur door humusopbouw. Op Lössgrond kun je ook tegen het einde van de winter nog spitten.

Frezen

Nog minder duurzaam is de sructuur die wordt gecreëerd met bijvoorbeeld een frees. De grond is even heel mooi los maar na korte tijd zakt het weer in. De natuur reageert op een dergelijke chaotiserenig met een soort pionier-vegetatie. Er komen heel veel onkruiden op die de grond in evenwicht moeten brengen. Waar de freesmessen over de ondergrond wrijven ontstaat juist een versmeerde laag waar wortels moeilijk door dringen en water niet meer door omhoog kan stijgen doordat de capillairen zijn doorbroken.

Grelinette

Een alternatief voor spitten is het oplichten van de grond met een grelinette of spitvork. Je verstoord dan niet de gelaagdheid van de bodem. Capilairen worden minder verstoord. En de grond wordt toch diep los.

Teelten

Teeltbeschrijvingen kun je vinden in de zaad catalogi, op de zakjes en meer uitgebreid in de rassenlijst en speciale teelthandleidingen. Het voert te ver om hier uitgebreid teelten te beschrijven.

Wat je moet weten

Belangrijk om te weten voordat je gaat zaaien zijn onder andere;

Moet ik direkt zaaien of voorkweken in een zaaibakje?
Heeft de plant graag warmte voor kieming en groei?
Wat is het beste zaaimoment?
Hoeveel zaad heb ik nodig?
Rijen afstand? / Plantafstand?
Wat is de mestbehoefte?

Planten kopen of zaad

Van een aantal teelten is het soms veel makkelijker om planten te kopen dan om te zaaien. Wanneer je regelmatig een kleine hoeveelheid planten plant kan het handig zijn om die plantjes dan van de markt mee te nemen. Dit zijn plantjes die een snelle start hebben in de kas met rijke potgrond. Maar dan wanneer ze meegaan naar de markt en de eerste keer niet meteen worden verkocht treedt een groeistagnatie in. Ze worden niet meer optimaal verzorgd, ze krijgen te weinig water. Het optimale planttijdstip is voor deze planten verstreken. Wanneer je planten plant die een groeistagnatie heben gehad duurt het een hele tijd voordat ze daarvan zijn hersteld en weer normaal groeien. Het is moeilijk om hiermee nog een goede opbrengst te halen.

Heel gevoellig in verband met schieten zijn: sla en knolvenkel. Knolvenkel voorkweken is altijd een groot risiko, beter is het om direkt te zaaien of onder hele goede kondities pillenzaad in perspotjes te gebruiken. Ook voor het opkweken van kleine hoeveelheden sla kun je goed gebruik maken van pillenzaad direkt in perspotjes. Pillenzaad heeft een heel goede kiemkracht (± 95%). Bloemkool moet drie tot vier weken na het verspenen op perspotjes uitgeplant worden anders worden er geen goede bloemkolen gevormd. Bloemkool is heel gevoellig voor groeistilstand. Weinig problemen zijn te verwachten van: prei, kolen, courgettes en tomaten. Je moet wel steeds letten op gebreksverschijnselen en ziektes. Roodverkleuring bij kool en tomaat duidt op gebrek en groeistagnatie door water gebrek. Gerafelde baldranden bij prei duidt op preimot. Perspotjes die hard zijn opgedroogd zijn een slecht teken. De plant heeft zijn haarwortels verloren en zal slecht aanslaan met name in droge periodes. Je kunt deze potjes het beste een beetje fijnknijpen zodat er vanuit het hart nieuwe groei mogelijk is.

Het beste resultaat bereik je met eigen planten. Je kunt altijd het optimale plantmoment kiezen. Je kiest je eigen ras, Bij gekochte planten weet je vaak niet wat je hebt gekregen. Zaad is veel goedkoper dan planten.Wanneer je biologische potgrond gebruikt heb je planten die gewend zijn aan biologische teelt. Ze groeien minder snel maar wel evenwichtig.

Direkt zaaien

Ter plaatse zaaien vraagt een mooi zaaibed. Zaaigeultjes kun je mooi maken met een lange rechte lat. Deze schuif je over het bed. Het is niet erg waneer de grond in het geultje licht aangedrukt wordt dat zorgt er juist voor dat het zaad van vocht wordt voorzien. Het kan ook gunstig zijn, met name voor bonen om de geultjes voor het zaaien met een gieter nat te maken eventueel kun je door dit water nog wat gier mengen. Dan ontwikkelen de planten zich regelmatig en snel. Dus alleen in de geultjes nat maken! Dit helpt vooral wanner de grond erg droog is. Wanneer bonen te langzaam kiemen zijn ze gevoellig voor rot. Bonen mogen ook weer niet in een te nat bed gezaaid worden. Na het zaaien gooi ik de voor meestal met de hand dunnetjes dicht. Het zaad wordt bedekt met een laag grond ongeveer zo dik als het zaad zelf is. Water geven na het zaaien mag alllen in noodgevallen. Je maakt de grond alleen oppervlakkig nat. Het zaad gaat kiemen en dan droogt de bovenlaag weer op dan sterven de kiemplantjes weer. Bovendien heb je veel kans op verslemping van het zaaibed. Dit doet de werking van het mooie rulle zaaibed dat je had voorbereid teniet. Water moet van onder worden aangevoerd door de capillaire werking. Wanneer je toch beregend zul je dat regelmatig moeten herhalen.
Het vergt beheersing om niet te dik te zaaien. Wanneer je te dik zaait ontwikkelen de planten zich slecht door ondelinge concurrentie.Winterwortels worden na opkomst met een mesje uitgedund. Bospeen wordt direkt op eind dikte gezaaid dus hier luisterd het zeer nauw hoe dik je zaait.

Sommige gewassen worden wel breedwerpig gezaaid, dus niet in voortjes. Daarvoor moet je heel schone grond hebben. Meestal verdient het aanbeveling om op rijen te zaaien wanneer dat kan. Dan kun je met de schoffel snel het onkruid tussen de rijen bestrijden. Schoffels kun je in alle gewenste breedtes krijgen. Een smalle en een brede is meestal voldoende. Nadat je tussen de rijen hebt geschoffeld moet je in de rij met een mesje het onkruid weghalen en eventueel uitdunnen. Daar kun je bijna niet vroeg genoeg mee beginnen. Na schoffelen en uitdunnen gaat het gewas heel snel dicht groeien. Dan krijgt het onkruid weinig kans meer. Als je te lang wacht gaat dit wiedwerk heel veel tijd kosten. Van veel onkruid ondervinden de groenteplantjes concurrentie. Sommige mensen zaaien zelfs groenbemesting op rijen om er nog tussen te kunnen schoffelen.
Roger Bastin

Nieuwenhuysstraat 29, 6336XV Aalbeek Nederland

tel.: 045-5231475, fax: 045-5281405,rogerbastin [dot] nl, e-mail: rogerbastin [dot] nl