Ontmossen van het gazon

Jaarlijks ontmossen van het gazon. Tips om mos te voorkomen en te bestrijden

Als het gazon snel groeit, moet u bij warm weer een of twee maal per week maaien. Over het al dan niet bestrijden van het mos in de gazon laat ik me niet uit. Sommige tuiniers vinden de aanwezigheid van mos in het gazon geen bezwaar. In sportvelden worden mossen altijd verwijderd omdat ze hinderlijk zijn voor de sporters. Vooral fijne gazons met veel mos zijn niet aan te zien. In regel komen mossen vooral voor op minder goed onderhouden graspleinen. Mosontwikkeling kan worden voorkomen door het gras niet te diep af te snijden. Het afgesneden gras kan voor compost gebruikt worden. Onkruid moet u alleen weghalen als het echt stoort. Mos kan je verticuteren (uitkammen), al dan niet vooraf behandeld met een mosdoder. Kale plekken kunnen opnieuw ingezaaid worden. Een flinke bemesting is noodzakelijk.

Mos krijgt geen kans door de concurrentie van gras
Mos is het meest voorkomende en het meest hardnekkige onkruid in grasvelden. Ter bestrijding van mos wordt meer bestrijdingsmiddel gebruikt dan voor welke ander onkruid in grasvelden dan ook. Kalk (alleen) helpt niet. Mos is een verzamelbegrip voor honderden soorten mossen, die tot heel verschillende groepen behoren en sterk uiteenlopende eisen stellen. Er zijn mossen die uitsluitend in bomen groeien, of zelfs alleen op stammen van eiken, op stuifzanden. Bekend zijn de levermossen, die op natte ondergrond spekgladde plakken vormen. Slechts een beperkt aantal mossen komen in grasvelden voor, maar voor elk grasveld is wel een aantal mossoorten dat juist daar optimaal kan groeien.

Of ergens mos kan groeien is afhankelijk van twee allesoverheersende factoren:

• het moet gedurende een bepaalde tijd (soms maar kort) voldoende nat zijn voor kieming en vestiging;
• er moet voldoende licht zijn.

Dit betekent dat alle grasvelden die de grond niet volledig bedekken en lang genoeg nat zijn, geschikt zijn voor een weelderige mosontwikkeling. Met name de winter is belangrijk; alleen dan is er voldoende water voor de kieming, vestiging en snelle ontwikkeling. De meeste mossen kunnen zich heel goed bij lage temperaturen ontwikkelen en nemen met betrekkelijk weinig licht genoegen. In de winter staat de grasgroei stil. Daardoor kunnen mossen maandenlang vrij spel hebben als de grasmat kort en open de winter is ingegaan.

Mos ruil door kalk
Vaak wordt gedacht dat mos te bestrijden is met bekalken. De achtergrond daarvan is dat kalk met name op kleigronden de bodemstructuur verbetert. Er zijn echter talrijke mossoorten die maar heel kortdurend natte omstandigheden vragen, en die voorts gebonden zijn aan uitgesproken kalkarme bodems. 

Er zijn zowel zuurminnende als kalkminnende mossen.
In de praktijk wordt door het gebruik van kalk als bestrijdingsmiddel tegen mossen meestal "het ene mos tegen het andere ingeruild". Kalkstikstof gebruiken aan 2.5 tot 3 kg/are - maart/april. Mergelkalk aan 10 kg/are of meer. De cijfers zijn afhankelijk van de PH-waarde van je bodem.

Biologisch ontmossen
Razend in is nu ´biologisch ontmossen´. Ik trok op onderzoek en stelde veel verschillende ´interpretaties´ vast van het begrip biologisch mos bestrijden in de gazon. De verschillende merken brengen uiteenlopende producten en bestrijdingsmanieren naar voor.

Mosbestrijding met ijzersulfaat
Voor de verdelging van het mos kan gebruik worden gemaakt van ijzersulfaat, dat bij verschillende merken verkrijgbaar is: bijvoorbeeld Cuteryl van Bayer. Het gebruik van ijzersulfaat is omstreden. Biologische tuiniers zijn tegen het gebruik ervan.
IJzersulfaat wordt in het voorjaar toegepast, eind maart - begin april: 2 tot 4 kg per 100 m², men kan strooien, of oplossen in water er dan gieten. Opletten opdat men stenen, afsluitingen of geplaveide wegen niet zou besmeuren... dit geeft roestige, bruine ijzervlekken. Het middel wordt toegepast op een droog staande gazon. Na enige dagen verkleuren de mossen zwart.
Omdat ijzersulfaat zich moeilijk laat verspreiden (het is in feite een kristalvorm) hebben verschillende fabrikanten ´bewerkte´ fijne poedervormen op de markt gebracht die zich beter laten uitstrooien.
Een oude methode is het ijzersulfaat te mengen met zand in een mengsel van: 2 tot 3 kg ijzersulfaat + 4 tot 5 kg mager zand per 100 vierkante meter. 
Op een alkalische grond kan je nog een zuurwerkende meststof toevoegen: 2 kg zwavelzure ammoniak per 100 vierkante meter.

Indien je toch ongewenste ijzervlekken op je tegels hebt, dan goed borstelen met een oplossing van één van de volgende producten :

• op cementblokjes: 1 deel zoutzuur + 2 delen water
• op arduin: 1 deel zoutzuur + 3 delen water
• op marmer: 150 gram oxaalzuur + 1 deel water

EDTA
Recent zijn er mosproducten met EDTA op de markt gekomen die geen ijzervlekken meer maken: het bevat een gechelatiseerd ijzer, een middel dat courant gebruikt wordt tegen ijzergebrek. EDTA: ethyleen diamine tetra-azijnzuur.

Chloorxuron
Chloorxuron is een stof door door verschillende merken wordt aangeboden, meestal als onkruidverdelgingsmiddel. Liggend vetmuur en mossen zijn gevoelig voor deze stof. Chloorxuron kan je toepassen in september. Het afsterven van het mos verloopt vrij langzaam en gaat gedurende de winterperiode door. In het voorjaar kan je dan het verkleurde mos uitharken.

Nuttige TIP:

• In de eerste plaats is zorgen voor optimale groeiomstandigheden goed voor het gras en voorkomt mosvorming.
• Lichtconcurrentie is een belangrijke factor om mosgroei te beperken, en de voor een goede grasgroei noodzakelijke open bodemstructuur beperkt de mogelijkheden voor de vestiging van mos.
• Belangrijk is dat de grasmat niet te kaal de winter ingaat, omdat gras gedurende een periode van minstens 4 maanden niet groeit en daarmee ´weerloos´ is.
• Verticuteer regelmatig en verwijder mos en onkruid of pas correct een biologisch bestrijdingsprogramma toe.
• Maai vooral in natte perioden niet te laag om gebrek aan lichtconcurrentie te voorkomen. Op kort gemaaide, intensief gebruikte speelvelden zal altijd enige bodemverdichting optreden en voldoende licht voor mosgroei aanwezig zijn.
• Zowel ijzer als sulfaat komen van naturen in zeer grote hoeveelheden in de bodem voor. Na toediening wordt de werkzame ijzervorm uit het middel zeer snel omgezet in de vorm die in de bodem van naturen voorkomt en vormt zodoende geen milieuprobleem. Het sulfaat spoelt uit, maar zal niet snel van invloed zijn op de hoeveelheid sulfaat die van naturen uitspoelt.
• Open plekken in grasvelden snel inzaaien zorgt dat mos geen nieuwe kansen krijgt.
• Door de maaier hoger af te stellen is de lichtconcurrentie van gras beter, zodat zich minder snel mos kan ontwikkelen.
• Een optimale bemesting biedt gras een betere concurrentie positie.
• Dankzij een luchtige bodemstructuur stroomt water sneller af, waardoor mos minder eenvoudig kan kiemen.

Ik heb een probleem met hardnekkige groei van mos in het grasveld. Wat is hiertegen te doen? Mijn vader lost dat op door het gras stevig te harken (met zo´n hark waarmee je gewoonlijk gemaaid gras bij elkaar veegt), wat wel kale plekken achterlaat, maar die zaait hij opnieuw in. Verder gebruikt hij geloof ik een moskiller (en tussen de rozen kalk).

Vaak is een te lage pH ofwel een te zure grond een oorzaak van mosgroei bekalken kan enig soelaas bieden. Goed onderhoud en evenwichtige bemesting zijn belangrijk.Het is volgens mij het beste om te verticuteren en dat moet je ongeveer twee keer per jaar doen. Het is nogal veel werk. Het werkt niet meteen, maar na ongeveer een jaar gaat het goed. Kalk is trouwens ook goed, en geduld is het beste.
Mosdoder wil nog wel eens helpen. Echter, als je gazon in de schaduw ligt en bovendien enigszins vochtig is, kun je het wel vergeten....

Vaak komt in gazons het zgn. klauwtjesmos (Hypnum cupressiforme) voor, een plantje met elkaar overlappende takjes die er een beetje uitzien als cipressenloof. Het gedijt en overleeft onder licht vochtige en niet al te zonnige omstandigheden en verspreidt zich via sporen door de lucht. Beluchten (en het strooien van kalk) van gazons maakt deze minder zuur en daarmee minder aantrekkelijk als leefgebied voor mos. Wegharken helpt eigenlijk alleen voor het oog, omdat de sporen overal vandaan kunnen komen aanwaaien. Gezond gras verdringt het mos: zaai voor schaduwrijke gazons een grasmengsel dat niet zoveel zonlicht nodig heeft.